UYGUN - SPOTLU SORU BANKASI - T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 8. SINIF

© SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI YORUMLU ÖRNEK SINAV SORULARI www.sadikuygun.com.tr 196 5. Ünite DEMOKRATİKLEŞME ÇABALARI CUMHURİYETE YÖNELİK TEHDİTLER 1 Girişimin benim şahsımdan ziyade mukaddes cumhuri- yetimize ve onun dayandı- ğı yüksek ilkelerimize yö- nelmiş bulunduğuna şüp- he yoktur. Benim naçiz vü- cudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cum- huriyeti ilelebet payidar kala- caktır. Atatürk bu sözüyle İzmir Suikastı’nın aşağıdakilerden hangisine yönelik olduğunu vurgulamıştır? A) Halifeliğe B) Türk ordusuna C) Ekonomik yatırımlara D) Cumhuriyet değerlerine Çözüm: İzmir Suikastı, Mustafa Kemal’e düzenlenmişti. Suikast- çılar Mustafa Kemal ile cumhuriyeti bağdaştırmışlar eğer onu öldürürlerse cumhuriyeti de ortadan kaldırabilecekle- rini düşünmüşlerdir. Doğru Yanıt D’dir. (Taktik 1’e göz atın.) • İzmir Suikastı’yla Mustafa Kemal’i ortadan kaldırmak iste- yenler cumhuriyeti de yıkmayı planladılar. 1 2 1925 yılında doğu illerinde Şeyh Sait önderliğinde cumhu- riyet ve inkılaplara karşı büyük bir isyan çıkmıştır. İsyanı bastırmak için Takrir-i Sükûn Kanunu çıkarılarak bölgede sıkıyönetim ilan edilmiş, özgürlükler kısıtlanmıştır. Güçlükle bastırılan bu isyan neticesinde isyanda rolü olduğu gerekçe- si ile Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılmıştır. Böylece ilk çok partili hayata geçiş denemesi başarısız olmuş, ülke milletlerarası alanda zarar görmüş, Musul meselesi aleyhi- mize sonuçlanmıştır. Verilen bilgilere göre Şeyh Sait İsyanı aşağıdakilerden hangisini etkilememiştir? A) Boğazların statüsünü B) Hak ve hürriyetleri C) Dış politikayı D) Demokrasiyi Çözüm: Şeh Sait İsyanı; dış politikamızı, hak ve hürriyetleri, de- mokrasiyi olumsuz etkilemiştir. Şeyh Sait İsyanı'nın Bo- ğazları etkileyen bir sonucu yoktur. Yanıt A’dır. (Taktik 2’ye göz atın.) 3 İngilizler tarafından desteklenen Şeyh Sait İsyanı’nın ama- cı cumhuriyet ve inkılapları ortadan kaldırmak, saltanat ve hilafeti geri getirmekti. İngilizlerin düşüncesi ise Türkiye’yi, çıkan isyanla uğraştırıp zengin petrol yataklarına sahip olan Musul’un Türkiye’nin eline geçmesine engel olmaktı. Türk ordusu, gücünün büyük bölümünü isyanın bastırıl- ması için kullandı. Bu nedenle Musul sorunu Türkiye’nin aleyhine, İngilizlerin de istediği şekilde sonuçlandı. Ayak- lanmada etkisi olduğu gerekçesiyle Terakkiperver Cumhu- riyet Fırkası kapatıldı. Böylece Türkiye’nin çok partili siyasi yaşama hazır olmadığı anlaşıldı. Şeyh Sait İsyanı ile ilgili olan aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı parçadan çıkarılamaz? A) İngilizler isyanı neden desteklemişlerdir? B) İsyanın iç ve dış politika açısından sonuçları nelerdir? C) İsyancıların Orta Doğu’ya yönelik amaçları nelerdir? D) İsyanın, Türk demokrasi tarihindeki etkisi nedir? Çözüm: Şeyh Sait İsyanı; • İngilizler tarafından desteklendi. • İç politikada çok partili yaşama geçme çalışmalarını olumsuz etkiledi. • Türk demokrasisi sıkıntıya uğradı. • Musul sorununu Türkiye aleyhine sonuçlandırdı. İsyancılar ülke rejimine yönelik ayaklanmışlardır. Orta Do- ğu’ya yönelik amaçları yoktur. Doğru yanıt C’dir. (Taktik 2’ye göz atın.) Şeyh Sait İsyanı; • İç politikada: Çok partili hayata geçişi sıkıntıya sokmuş. • Dış politikada: Musul meselesinin aleyhimize çözümlenme- sine neden olmuştur. 2 4 Türkiye ile İngiltere arasında Musul sorunuyla ilgil görüş- meler 1924 yılında başladı. Karşılıklı görüşmelerden bir sonuç alınamayınca konu İngilizler tarafından Milletler Cemiyeti’ne götürüldü. Bu arada İngilizler, Türkiye - Irak sınırında bazı karışıklıklar çıkararak Şeyh Sait İsyan’nın çıkmasında etkili oldular. Bu bilgilere göre Şeyh Sait İsyanı’nı İngiltere destekle- mesinin temel amacı aşağıadkilerden hangisidir? A) Türkiye’de yeniliklerin yapılmasını engelemek B) Müslüman ülkelerle Türkiye’nin arasını gerginlik çıkra- mak C) Musul sorununu kendi çıkarlarını doğrultusunda çö- zümlemek D) Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne üyeliğini engellemek