UYGUN - PARAGRAF ÇÖZME TAKTİKLERİ 2. KADEME 8. SINIF

BÖLÜM 2 PARAGRAF ÇÖZME TAKT‹KLER‹ 79 Metinde anlat›lanlar› en iyi biçimde özetleyen söz ya da söz grubudur. Metinde anlat›lanlara ve yaz›n›n amac›na uygundur. Bafll›k bir yaz›n›n ad›d›r. Bafll›klar genellikle bize yaz›y› tan›t›r nite- liktedir. Bafll›k, konuyu ve ana düflünceyi ça¤r›flt›r›r, hatta bazen konunun kendisi bile bafll›k olabilir. Bir paragraf›n bafll›¤› bulunurken, özellikle ilk cümle çok önemlidir. Yukar›da da söz etti¤imiz gibi paragraf›n bafll›¤› asl›nda paragraf›n konusudur. Bir paragraf›n ilk cümlesi nesnel bir yarg› özelli¤i gösteriyorsa bu ilk cümle paragraf›n bafll›¤› ya da konusu olabilir. Bundan sonra yap›lmas› gereken bu ilk cümle üzerinde vurgulanan anahtar sözcükleri bulmakt›r. B. PARAGRAFTA BAŞLIK: “Uçurtmalar, rüzgâr kuvvetiyle değil, bu kuvvete karşı uçtukları için yükselirler.” D‹KKAT Bu cümledeki anahtar sözcükler, (en az biri ya da tümü) seçeneklerde yer alabilir. Bazen de cümledeki anahtar sözcüklerden (en çok üzerinde durulan sözcükler, vurgu- lanan sözcükler) biri geçerken, öteki anahtar sözcük seçeneklerde yer almayabilir. Bu durumda o cümlede geçip de seçenekte geçmeyen anahtar sözcükle yak›nl›k iliflkisi kurulabilecek veya anahtar sözcükle benzer anlamlara gelebilecek sözcü¤ü seçenekte bulmak gerekmektedir. TAKT‹K - 22 Bir paragraf›n ilk cümlesi nesnel bir yarg› özelli¤i gösteriyorsa bu ilk cümle paragraf›n bafll›¤› ya da konusu olabilir. S S 2 0 0 8 Bu paragraf›n en uygun bafll›¤› afla¤›dakilerden hangisidir? A) Yaz Par›lt›s› B) Yaz Geceleri C) Yaz Biterken D) Yaz Hüzünleri Bu soruyu çözerken taktik 22'de verdi¤imiz bilgilerden yararlanaca¤›z. Bir paragraf›n ilk cümlesi nesnel bir yarg› özelli¤i gösteriyorsa bu ilk cümle paragraf›n bafll›¤› ya da konusu olabilir. (Taktik 22) Dolay›s›yla, “Günler aras›ndan yaz›n ucu gözükünce içime tarifsiz bir boflluk dolar.” cümlesinde kiflisel bir yarg› söz konusudur. Bu yönüyle özneldir. Böyle bir durumda, cümlede anlat›lmak istenene de¤il, anlat›lana bakmam›z gerekir. (Taktik 22) Buna göre bu cümledeki ilk anahtar sözcük “yaz” sözcü¤üdür. Fakat “yaz” sözcü¤ü bütün seçeneklerde geçmektedir. O hâlde yapmam›z gereken ikinci anahtar sözcü¤ü bulmaktad›r. Cümledeki “içime tarifsiz bir boflluk dolar” ifadesi yaln›zl›k duygusunu anlat›r. Yaln›zl›k duygusunun ça¤r›flt›rd›¤› en yak›n sözcük ise hüzündür. Yani ikinci anahtar sözcük de hüzündür. Yan›t D'dir. YANIT Günler aras›ndan yaz›n ucu gözükünce içime tarifsiz bir boflluk dolar. Ortal›kta kimsecikler kalmam›flt›r. Art›k sokakta, otobüslerde ad›m bafl› bir tan›d›kla karfl›laflmazs›n›z. Telefonunuz çalmaz olur. Birilerini arar, cevap alamazs›n›z. Kap›s›n› çalacak bir dost bile bulamazs›n›z. Herkes tatilini geçirecek bir yer bulmufltur kendine. Bir paragraf›n ilk cüm- lesi nesnel bir yarg› özelli¤i gösteriyorsa bu ilk cümle paragra- f›n bafll›¤› ya da ko- nusu olabilir. TAKT‹K-22 W. CHURCHILL