UYGUN - PARAGRAF ÇÖZME TAKTİKLERİ 2. KADEME 8. SINIF

BÖLÜM 1 PARAGRAF ÇÖZME TAKT‹KLER‹ 16 ÖRNEK SORU YANIT Çocu¤a göre ve çocuk için kaleme al›nan yap›tlarla, kahraman› çocuk olan tüm yap›tlar; yanl›fl bir uygulamayla, ''çocuk yaz›n›'' flemsiyesi alt›nda toplan›yor. Kiflilerin çocukluk an›lar› ya da içinde çocu¤un bulundu¤u her yap›t› çocuk yaz›n› kapsam›nda düflünmek çok da do¤ru de¤ildir. Ne yaz›k ki örnekler, yaz›n dünyas›n›n içinde olanlar›n dahi bu karmaflay› yaflad›¤›n› gösteriyor. Zaman zaman çeflitli kurulufllar taraf›ndan haz›rlanan çocuk öyküleri seçkilerinde bile bunu gözlemlemek mümkün. Yukar›daki paragraf›n ana düflüncesi afla¤›dakilerden hangisidir? A) Çocuk öykülerinin yetersiz oldu¤u B) Baz› kurulufllar›n ç›kard›¤› kitaplar›n itinal› olmad›¤› C) Çocu¤un geçti¤i her eserin çocuk edebiyat›na örnek olmad›¤› D) Çocuklara yönelik ç›kart›lan eserlerin de¤erinin bilinmedi¤i Bir paragraf›n ilk cümlesi öznel ise ana düflüncedir. (Taktik 4) Buna göre paragraf›n ilk cümlesi “Çocu¤a göre ve çocuk için kaleme al›nan yap›tlara, kahraman› çocuk olan tüm yap›tlar; yanl›fl bir uygulamayla, ‘çocuk yaz›n›’ flemsiyesi alt›nda toplan›yor.”dur. Kiflisel görüfl ifade eden bu cümle, “çocu¤a yer veren her eserin çocuk yaz›n› içine dahil edilmesinin yanl›fll›¤›”d›r. C seçene¤indeki ifadeyle, bu ifade özdefltir. Yan›t C'dir. “Davran›fllar›n›za dikkat edin; çünkü zamanla al›flkanl›klar›n›za dönüflür.” (Davran›fllara dikkat edilmezse bu davran›fllar her zaman istisnas›z, zamanla al›flkanl›¤a dönüflecektir. Bu cümlede yer verilen yarg›y› aç›klamam›zda da gördü¤ümüz gibi bir duruma dikkat edilmedi¤i takdirde her zaman tek bir sonucun do¤aca¤› ifade edilmektedir. Dolay›s›yla, e¤er bir cümlede bir olay›n nerede, ne zaman, kim olursa olsun her zaman ayn› sonucu verece¤i düflüncesini ifllemek bir durumu ''genellemek''tir.) Kazanmak istiyor fakat kazanamayaca¤›n›z› düflünüyorsan›z, kesinlikle kazanamazs›n›z demektir. (Bu cümlede kazanmak kavram›yla ilgili bir genellemeye gidilmektedir. Kazanmak isteyen kifli her zaman öncelikle kazanmak düflüncesine kendisini inand›rmal›d›r. Ya da tam ters bir ifadeyle, kazanamayan kiflilerin kazanacaklar›na olan inançlar›ndan yoksun olduklar› anlam› ç›kmaktad›r. K›sacas› bu cümlede gördü¤ümüz gibi bir genellemeye gitme durumu vard›r.) Genelleme Cümlelerini Tanıyalım: Baz› paragraflar›n hem ilk cümlesi hem de son cümlesi öznel özellikte olabilir. Böyle bir durumda, ilk cümlede as›l anlat›lmak istenen düflünce ortaya konur. Son cümlede ise ilk cümlede ifade edilen düflünce özel bir çerçeveye büründürülür. Yani ilk cümlede genelleme yap›l›r. Bir paragraf›n hem ilk cümlesi hem de son cümlesi öznel özellik gösteriyorsa, ana düflünceyi ilk cümlede aramal›y›z. TAKT‹K - 5 TAKT‹K-4 Bir paragraf›n ilk cümlesi öznel özellik gösteriyorsa bu cümle ana düflüncedir.