UYGUN - PARAGRAF ÇÖZME TAKTİKLERİ 2. KADEME 8. SINIF

BÖLÜM 3 PARAGRAF ÇÖZME TAKT‹KLER‹ 149 Bir olay›, durumu ya da gerçe¤i oldu¤undan çok büyük ya da küçük göstererek anlatmaya abartma denir. Abartma sanat›na ''mübala¤a'' da deriz. Anlat›m›, daha etkili k›lmak için kimi varl›k ve olaylar as›llar›n›n d›fl›nda oldukça büyük ya da küçük gösterilmesi abartmaya örnektir. “Rüzgârın yönünü tayin edemeyiz, ama geminin yönünü değiştirebiliriz.” 7. ABARTMA Afla¤›dan bak›ld›¤›nda ulafl›lmas› olanaks›z san›lan bir zirvenin üstünde de¤il de en uzak bir gezegenin üstünde hissediyorsunuz kendinizi. Bu durumda her insan›n do¤as›nda var olan insansal gücünün görkemine de tan›k olmas›n›n bir çeflit zaferini duyumsuyorsunuz. Zirveye hiç nefes almadan ancak ulaflabildi¤inizden bu zevki doyas›ya yafl›yorsunuz. Bunlardan en yüksek olan›, üç zirveden ortadakiydi. Her yerde kar var, her yer karla kapl›. Olabildi¤ince ge- nifl bir görüfl alan›nda, gözün uzanabildi¤ince uzakl›ktaki da¤lar, tepeler görünüyor. Ekibimizde herkes derin derin soluk al›p veriyor. Önce kiflisel zaferimizin gururunu duyumsuyoruz, sonra da bu baflar›ya birlikte ulaflt›¤›m›z arkadafllar›m›z› kutluyoruz. ‹NCELEME: Bu metni inceledi¤imizde bir da¤a yap›lan t›rman›fl›n anlat›ld›¤›n› görmekteyiz. Ancak bu metinde özellikle baz› cümlelerde içinde bulunan durum ve yap›lan eylemler abart›l› bir anlat›mla dile getirilmifltir. ''Afla¤›dan bak›ld›¤›nda ulafl›lmas› olanaks›z san›lan bir zirvenin üstünde de¤il de en uzak bir gezegenin üstünde hissediyorsunuz kendinizi.'' cümlesinde normal bir durum olan bir da¤›n zirvesine ç›kma olay› bir gezegene ç›kmak olarak de¤erlendirilerek abartma yap›lm›flt›r. Öte yandan ''Zirveye hiç nefes almadan ancak ulaflabildi¤inizden bu zevki doyas›ya yafl›yorsunuz.'' cümlesinde ise zirveye ç›kma eylemi ''nefes almadan'' yap›ld›¤› ifade edilerek bu durum abart›l› bir anlat›mla dile getirilmifltir. Metindeki düflünceyi gelifltirme yolunu inceleyelim. ÖRNEK SORU YANIT Az önce bardaktan boflan›rcas›na ya¤an ya¤mur etkisini yitirdi. Parka do¤ru yürümeye bafllad›m. Banklarla çevrili kum havuzu çocuklu annelerle doluyor yavafl yavafl. Gökyüzü bulutsuz p›r›l p›r›l masmavi. Ya¤mur kokusu tafl›yan bir rüzgâr. Nedeni anlafl›lmaz. Birdenbire k›l kadar ince yaz sa¤ana¤› bafllad›. Yüzümde iki damla ya¤mur. Yüzümü sildim. “Anlafl›lan Mifla's›n” dedim ve yürümeye devam ettim. Yukar›daki parçan›n anlat›m›nda afla¤›dakilerden hangisinden yararlan›lm›flt›r? A) Tan›mlama B) Abartma C)Örnekleme D) Kiflilefltirme Bir paragrafta; s›radan ya da ola¤an olarak kabul edilen bir durum s›rad›fl›, ola¤anüstü ve mant›k süzgecinden geçemeyecek bir flekilde ifade edilmiflse o paragrafta “abartma” vard›r. (Taktik 42) Buna göre paragrafta “ya¤murun bardaktan boflan›rcas›na ya¤mas›, yaz sa¤ana¤›n›n k›l kadar ince olmas›” s›rad›fl› ve mant›k süzgecinden geçemeyecek düzeydedir. Dolay›s›yla; paragrafta “abartma” yap›lm›flt›r. Yan›t B'dir. Bir paragrafta; s›radan ya da ola¤an olarak kabul edilen bir durum s›rad›fl›, ola¤anüstü ve mant›k süzgecinden geçmeyecek bir flekilde ifade edilmiflse o paragrafta “abartma” vard›r. TAKT‹K - 42 TAKT‹K-42 Bir paragrafta; s›radan ya da ola¤an olarak kabul edi- len bir durum s›rad›fl›, ola- ¤anüstü ve mant›k süzge- cinden geçmeyecek bir fle- kilde ifade edilmiflse o pa- ragrafta “abartma” vard›r. ENACA