UYGUN - PARAGRAF ÇÖZME TAKTİKLERİ 2. KADEME 8. SINIF

BÖLÜM 3 PARAGRAF ÇÖZME TAKT‹KLER‹ 127 Varl›klar›n belirgin özelliklerini anlatma, onlar› göz önünde canland›rma iflidir. Betimlemeye, ''sözcüklerle resim yapma'' sanat› da diyebiliriz. Betimlemede yazar, gördüklerini anlat›r. Bu nedenle betimleme, görsel ö¤elerin a¤›r bast›¤› anlat›m biçimidir. Betimleme paragraflar›nda tasvir edilen nesne veya nesneler okuyucunun zihninde tan›k olunmasa da canland›r›l›r. ‹ki tür betimleme vard›r: 1. ‹zlenimsel Betimleme: Bilgilendirme amac› tafl›mayan, yaln›zca varl›klar›n nitelik ve niceliklerine yönelik izlenim yaratmak amac›yla baflvurulan betimlemedir. Yani yazar gördü¤ü nesne veya nesnelerin renk, durum, flekil gibi d›fl özelliklerini ayr›nt›l› bir flekilde tasvir ederek okuyucuya aktar›r. “Bütün büyük işler, küçük başlangıçlarla olur.” 2. BETİMLEME K›r›k tafllarla dolu bu patika, ya¤murun parlatt›¤› bol yaprakl› a¤açlarla örtülü. A¤açlar, insanlar› ya¤murdan koruyan, damar damar farkl› tonlarda yapraklarla sar›l›. Yosun tutmufl kayalar aras›nda c›l›z ot ve çiçekler vard›. Bembeyaz bulutlar›n aras›nda insan› ürküten gri bulutlar ak›p durmaktayd›. Bu patika yol hem engebeli hem de yemyeflil bir tablo gibiydi. ‹NCELEME: Dikkat edin bu metinde yazar, ''patika''y› okuyucunun zihninde ''bol yaprakl›''bir yer, ''a¤açlar›'' ''damar damar yaprakl›'', ''kayalar›'' ''yosunlu'', ''bulutlar›'' ise ''beyaz'' olarak tasvir etmektedir. Yazar bu sayede ''patikay›, a¤açlar›, kayalar›, bulutlar›'' renk, durum ve flekillerini tasvir ederek okuyucunun zihninde canland›rmay› amaçlam›flt›r. Yani yazar bu metinde nesneleri renk, durum ve flekil özelliklerini okuyucunun zihninde tasvir ederek ''izlenimsel betimleme''yi kullanm›flt›r. Afla¤›daki metnin anlat›m biçimini inceleyelim. 2. Aç›klay›c› Betimleme: Varl›klar›n niteliklerine iliflkin bilgi sunmak amac›yla baflvurulan betimlemedir. Aç›klay›c› betimlemede kesinleflmifl ay›rt edici nitelikler verilir. Bu nedenle anlat›c› nesneldir; anlat›ma duygular›n›, yorumlar›n› katmaz. Yani aç›klay›c› betimlemede, izlenimsel betimlemeden farkl› olarak öznel de¤il nesnel bir anlat›m vard›r. Bu betimlemede izlenimsel betimlemeden farkl› olarak kiflisel duygu ve be¤enilere yer yoktur. Çünkü amaç gezilen ya da görülenin okuyucuya oldu¤u gibi aktar›lmas›d›r. Mücevher Adas›, kokulu çiçekler ve a¤açlarla kapl› adan›n ortas›ndad›r. Bütün dilekleri, ama bütün dilekleri gerçeklefltiren, içinde de¤erli tafllardan, akik, yakut, zümrüt, safirden duvarl› bir saray vard›r. Saray›n içinde mücevherlerle bezenmifl bir çad›r kuruludur. Bu çad›r›n içinde ise yine mücevherlerle donanm›fl bir tahtta, her fleyin anas› oturur. ‹NCELEME: Bu metinde dikkat edilirse ''Mücevher Adas›'' tasvir edilmektedir. Dolay›s›yla bu metinde söz edilen adan›n tasviri yap›ld›¤› için ''betimleme'' tekni¤i kullan›lm›flt›r. Ancak, bu betimlemede amaç okuyucuda bir izlenim yaratmak de¤il çeflitli tasvirler yoluyla okuyucuyu ''Mücevher Adas›'' hakk›nda bilgilendirmektir. Dikkat edin bu adadaki saray ve saray›n içindeki taht ile duvarlar›n›n niteliksel özellikleri ifade edilmektedir. Bu sayede okuyucu bir ada ve adadaki saray hakk›nda bilgilendirilmektedir. Bu yüzden bu metinde ''aç›klay›c› betimleme'' kullan›lm›flt›r. Afla¤›daki metnin anlat›m biçimini inceleyelim. CICERO