UYGUN - PARAGRAF ÇÖZME TAKTİKLERİ 2. KADEME 8. SINIF

BÖLÜM 3 PARAGRAF ÇÖZME TAKT‹KLER‹ 126 ÖRNEK SORU YANIT Evimden ç›k›nca ortal›¤›n sessizli¤ini, bu sessizli¤e lapa lapa kar ya¤- d›¤›n› görmüfl ve yürümek hevesine kap›lm›flt›m. Geldi¤imde fazla kalabal›k olmayan kahveye, sonralar› tek tük birkaç kifliden baflka gelen olmad›. Bense bazen bu¤usunu sildi¤im camdan, d›flar› bahçeye bak›yor, bazen oyun oynayanlar›n seslerine kulak kabart›yordum. Aradan ne kadar zaman geçti fark›nda de¤ildim. Saate bakt›m, on buçuk olmufltu. Kahveci, saat bire kadar aç›k oldu¤unu söyleyince rahatlay›p bir çay daha söyledim. Yukar›daki metinde afla¤›daki anlat›m biçimlerinden hangisi kullan›lm›flt›r? A) Öyküleme B) Betimleme C) Aç›klama D) Tart›flma Bu soruyu çözerken taktik 29'da verdi¤imiz bilgilerden yararlanaca¤›z. Bir paragraf; herhangi bir olay›n etraf›nda dönüp çekimli fiillere baflvurarak bunu yer, zaman ve kiflilerle anlatmaya çal›fl›yorsa bu tür paragraflar öyküleyici anlat›m› bar›nd›r›r. (Taktik 29) Buna göre bu paragrafta “bir kiflinin yürümesi esnas›nda kahvede yaflad›klar›” anlat›lmaktad›r. Paragrafta yer alan “kap›lm›flt›m, bak›yor, kabart›yordum, söyledim” çekimli fiilleriyle; olaylar yer, zaman ve kifli belirtilerek anlat›lm›flt›r. Dolay›s›yla, paragrafta “öyküleyici anlat›m” vard›r. Yan›t A'd›r. ‹steseydim bir an uyurdum san›yorum. K›rk sekiz saattir uyumam›flt›m, can›ma tak etmiflti. Ama hayattan iki saat kaybetmek istemiyordum. fiafak atarken gelip beni uyand›racaklard›, uyku sersemi arkalar›ndan gidecektim ve g›k demeden gidecektim. Böylesini istemiyordum. Aya¤a kalkt›m, bir uçtan bir uca yürüdüm, kafamdaki düflünceleri de¤ifltirmek için geçmifl hayat›m› düflünmeye bafllad›m. ‹NCELEME: Yukar›daki dikkat bölümünde ifade etti¤imiz gibi ''öyküleme'' tekni¤inin kullan›ld›¤› paragraflarda genellikle hareketlilik söz konusuydu. Bu hareketlili¤i sa¤layan da fiiller ve onlara gelen görülen geçmifl zaman (-d›, -di…) ve flimdiki zaman (-yor), kip ekleridir. Ayn› zamanda bu tür tekniklerin kullan›ld›¤› metinlerde o an yaflanan veya yaflanm›fl bir olay›n anlat›ld›¤›n› dile getirmifltik. Dikkat edin, bu paragrafta ''uyuyamamak, yürümek, kalkmak…'' gibi filler paragraftaki hareketlili¤i ifade etmektedir. Bu hareketlili¤i sa¤layan ise yine dikkat bölümünde dile getirdi¤imiz ''uyurdum, san›yorum, uyuyamam›flt›m, yürüdüm, kalkt›m…. '' fillerine gelen ''-d›, -di…'' ve ''-yor'' görülen geçmifl zaman ve flimdiki zaman ekleridir. Afla¤›daki metnin anlat›m biçimini inceleyelim. Bir paragraf; herhangi bir olay›n etraf›nda dönüp çekimli fillere baflvurarak bunu yer, zaman ve kiflilerle an- latmaya çal›fl›yorsa bu tür paragraflar öyküle- yici anlat›m› bar›nd›r›r. TAKT‹K-29 Bir paragrafta; a¤›rl›kl› olarak “görülen geçmifl zaman (-d› / -di / -du / -dü, -t› / -ti / -tu / -tü) ve flimdiki zaman (-yor)” kiplerine yer veriliyorsa bu paragrafta öyküleyici anlat›m yer almaktad›r. TAKT‹K - 30