UYGUN - PRATİK DEFTER - TÜRKÇE 7. SINIF

www.sadikuygun.com.tr 134 6. bölüm: parAGRAFTA ANLAM 4. Açıklama (Açıklayıcı Anlatım): • Yazar okuyucuya herhangi bir konu hakkında bilgi vermek, okuru aydınlatmak, bir konuyu öğretmek için bu tekniği kullanır. Açıklayıcı anlatımda yazar, duygularına yer vermez; parçada nesnel bir anlatım hâkimdir. • Ders kitaplarında, bilimsel metinlerde, ansiklopedilerde açıklama yönteminden faydalanılır. • Bu yöntem; örnekleme, tanık gösterme ve tanımlama ile bir arada kullanılabilir. B. Düşünceyi Geliştirme Yolları Her paragrafın temel amacı bir düşünceyi iletmektir. Yazar, bunu yaparken de düşüncelerini çeşitli yol- larla besler ve düşüncesinin anlaşılabilirliğini artırır. 1. Benzetme: • Bir kavram, varlık ya da durumun bir özelliğini daha belirgin hâle getirmek için başka bir varlığa ben- zetilmesidir. • Amaç, anlatılmak isteneni somut hâle getirmektir. Örnek: Bankamatikten paramı çekmiş, kafeye gidip dışarıda bir sandalyeye kurulmuştum. Kendime sıcak çikolata ısmarladım. Elimde kitap, karşımda manzara daha ne olsun? Kitabıma başla- madan önce gözüm saçı dağınık adama takıldı. Çünkü bana bakıyordu besbelli. Adam bana yaklaşmaya başladı. Korktum ama belli etmedim. Ne yapabilirdi ki kafede bana diye düşündüm. Adam yaklaştıkça yaklaştı. Üstü başı dağınık, çirkin kıyafetli bir adamdı. Sokak serserilerini andırıyordu. Adam tam masamın önüne geldi. Bense pürdikkat, içimde korkuyla adama bakı- yordum. “Hanımefendi bankamatikte cüzdanınızı düşürdünüz, arkanızdan anca yetişebildim.” demesin mi? Hayatımda hiç bu kadar utandığımı hatırlamıyorum. Elmas, billurlaşmış saf karbondan oluşan değerli kristaldir. Sözcüğün kö- keni çok sert demir anlamındaki Yunanca “adamas” sözcüğünden gelir. Doğa- daki en sert madde olmasına karşın titreşimlere karşı oldukça dayanıksız olup sert darbelerde kırılabilir. Kimyasal analiz sonuçları elmasın saf karbon atom- larından oluştuğunu göstermiştir. Sertliğinin nedeni, maddenin kristal yapısından kaynaklanır. Bir karbon kristalinde her karbon atomu kendisine aynı uzaklıkta bulunan dört ayrı karbon atomuna bağlıdır. Geometrik olarak her karbon atomu köşelerinde birer karbon atomu bulunan bir tetrahe- din ağırlık merkezinde bulunur. Bu tip bir yerleşme düzeni nedeniyle kristal yapıyı ayakta tutan iç güçler en yüksek düzeye ulaşarak elmasa en sert madde özelliğini kazandırmıştır.