UYGUN - PRATİK DEFTER - TÜRKÇE 7. SINIF

www.sadikuygun.com.tr 10 1. BÖLÜM: FİİL (EYLEM) FİİL (EYLEM) ÇEKİMİ Fiilde Kip Eylemlerde belirli bir zamanla birlikte konuşulanın, dinlenilenin veya kendisinden söz edilenin tekil ya da çoğul belirtilmiş biçimine kip denir. Eyleme “zaman” anlamı katan kiplerdir. Taşı- dıkları zaman anlamına göre beşe ayrılır: Bilinen (Görülen) Geçmiş Zaman (-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü) Fiil, söyleyişten önce gerçekleşir. Kişi fiilin ger- çekleştiğini görmüş, ona tanık olmuştur. Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş Zaman (-mış / -miş / -muş / -müş) Fiilin gerçekleştiği kesin değildir. Kişi gördüğü değil başkasından duyup öğrendiği bir fiili an- latır. Şimdiki Zaman (-yor) Fiilin yapılma ile söylenme anı aynıdır. Bu kiple yapılmakta olan fiiller anlatılır. Gelecek Zaman (-ecek / -acak) Fiil, söylendikten sonraki bir zaman diliminde gerçekleşir. Geniş Zaman (-r / -ar - / - er) Fiilin her zaman yapıldığını ya da hiçbir zaman yapılmadığını bildirir. Eyleme zaman anlamı katmayan, eylemin hangi düşünceyle (istek, emir, şart, gereklilik) tasarlandığını ifade eden kiplerdir. Dilek kipleri dörde ayrılır: Gereklilik Kipi (-meli / -malı) Belirtilen işin yapılması gerektiğini bildirir. İstek Kipi (-a / -e) Fiilin yapılmasının istendiğini bildirir. Dilek-Şart Kipi (-sa / - se) Fiilin yapılması dileğini bildirir. Emir Kipi (–) Fiilin yapılmasını emir, buyurma biçiminde bil- dirir. 1. tekil ve 1. çoğul şahıs çekimi yoktur. FIIL KIPLERI İKIYE AYRILIR: HABER (BİLDİRME) KİPLERİ DİLEK (TASARI) KİPLERİ 6 Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili fiillerin hangi kiple çekimlendiklerini örnekteki gibi karşılarına yazınız. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. Bilinen (Görülen) Geçmiş Zaman Çocuk eve gelir gelmez uyudu. Dün onunla bir parkta konuşmuş. Sabahları erkenden uyanmalısın. Unutma, her şey yoluna girer. Bir çift göz beni izliyor. Keşke beni biraz anlasa. Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş Zaman Gereklilik Kipi Emir Kipi, Geniş Zaman Şimdiki Zaman Dilek-Şart Kipi