UYGUN - SPOTLU SORU BANKASI - SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF

ETKİNLİK YANIT ANAHTARI www.sadikuygun.com.tr 222 4. ÜNİTE 113 BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5 SPOTLU SORU BANKASI Bilim İnsanlarının Ortak Özellikleri ETKİNLİK 34 Alexander Graham Bell Saumel Morse Guglielmo Marconi Galileo Galilei 1 Aşağıda verilen icatları mucitleri ile eşleştiriniz. 2 Verilenlerden hangilerinin bilim insanlarının ortak özelliklerini olduğunu hangilerinin olmadığını be- lirtilen kutucaklara numaraları ile yazınız. 1 3 2 4 1 Kararsız 5 Gözlem yapar 9 11 Yaratıcı zeka Sabırsız 3 Araştırmacı 7 Sorgulayıcı 2 Çalışkan 6 Yüksek özgüven 10 Çevreye karşı duyarsız 4 Meraklı 8 Kolay pes eder Bilim insanlarının ortak özellikleri Bilim insanlarına ait olmayan özellikler 2 3 4 1 2, 3, 4, 5, 7, 9 1, 6, 8, 10, 11 4. ÜNİTE www.sadikuygun.com.tr 116 BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM ETKİNLİK 35 Bilimsel Etik 1 Aşağıda bilimsel araştırmalarımızda kullandığımız bazı kaynaklara ait görseller verilmiştir. Bu görsel- lere bakarak bilimsel araştırmalarımızda kullandığımız kaynakların isimlerini yazınız. 2 Aşağıda boş bırakılan yerlere bilimsel araştırma basamaklarını sırasıyla yazınız. 5 4 3 2 ........................................................................................... ............................................................................................ ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 1 BİLİMSEL ARAŞTIRMA BASAMAKLARI ................................................ ................................................ ................................................ ................................................ ................................................ ................................................ Ansiklopedi Müzeler Araştırılacak konu belirlenir. Konuyla ilgili hipotezler (varsayım) oluşturulur. Konuyla ilgili kaynaklar taranır. Kaynaklardan elde edilen bilgilerle daha önceden ortaya konulan hipotezler karşılaştırılır. Elde edilen bilgiler rapor hâline getirilir. Kullanı- lan kaynaklar kaynakça kısmında gösterilir. İnternet Bilimsel dergiler Gazete Kitaplar 4. ÜNİTE www.sadikuygun.com.tr 112 BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM Bilim İnsanlarının Ortak Özellikleri ETKİNLİK 33 Aşağıda verilen özelliklerle, ilgili oldukları bilim insanlarını eşleştirin. 2 II. Fizik alanında yaptığı çalışmalarla tanınmış bir bilim insanıdır. Oturduğu elma ağacının altında kafasına bir elmanın düşmesi sonucunda yer çekimi kuvvetinin var olduğunu bulmuştur. 3 III. 1933 yılında MEB’in açtığı sınavı kazanarak yurt dışında burslu olarak okumaya hak kazanmıştır. 1942 yılında Harvard Üniver- sitesinden doktora unvanını almıştır. Aldığı bu unvan Harvard Üniversitesinden bilim tarihi alanında verilen ilk doktora unva- nıdır. 4 VI. Coğrafya ve astronomi alanlarıyla uğraşmış fakat en bilinen çalışmalarını matematik alanında yapmıştır. Günümüzde kul- landığımız Hint rakamlarını İslam dünyasına tanıtmıştır. Sıfırı matematiğe kazandırmıştır. 5 V. Cisimleri otuz kez büyüten bir teleskop yaparak ayın ve geze- genlerin hareketlerini gözlemlemiştir. Dünya'nın güneş etrafın- da döndüğü görüşünü tüm baskılara rağmen sonuna kadar savunmuştur. 6 V. Beyin dokusu ve beyindeki damarların yapısını en ince ayrın- tısına kadar açıklamayı başarmış ve ameliyat cihazları tasar- lamıştır. Yaptığı çalışmalar sonucunda kendisine Dünya Beyin Cerrahları Birliği tarafından “Yüzyılın Adamı” unvanı verilmiştir. 1 Tıp, felsefe, matematik, zik, kimya ve müzik gibi alanlarda ça- lışmalar yapmış Türk ve İslam bilim insanıdır. Birçok alanda çalışmalar yapmasına rağmen en bilinmiş çalışmaları tıp ala- nındadır. Yazmış olduğu "El Kanun Fi’t Tıb" adlı eser Avrupa üniversitelerinde yaklaşık 600 yıl ders kitabı olarak okutulmuş- tur. Aydın Sayılı Galileo İbn-i Sina Gazi Yaşargil Harezmi Isaac Newton 3 5 1 2 6 4 4. ÜNİTE 117 BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5 SPOTLU SORU BANKASI ETKİNLİK 36 Bilimsel Etik 1 Ayşe, bir bilimsel araştırma yapmış ve bu bilimsel araştırma sonucunda bir kaynakça bölümü oluşturmak istemiştir. Ayşe’nin kaynakça kısmına kullandığı kaynaklarla ilgili eklemesi gereken bilgileri aşağıdaki sepete yazınız. 2 Aşağıda verilen bilgilerden doğru olanların numaralarını sarı kutuya, yanlış olanların numaralarını mavi kutuya yazınız. Kitabın yatı Kitabın adı Kitabın basım yeri Kitabın sayfa sayısı 1 2 3 4 Kitabın yayınevi Kitabın basım yılı Kitabın yazarının adı ve soyadı 5 6 7 Bilimsel araştırma yaparken ilk önce araş- tırma konusu belirlenir. Araştırma yaparken yalnızca tek bir kayna- ğa bağlı kalınmalıdır. 1 2 Bilimsel araştırmamıza kişisel görüşlerimizi de eklemeliyiz. Bilimsel araştırmalar mutlaka el yazısıyla yazılmalıdır. 3 4 Araştırmalarımızda kullandığımız kaynakla- rı kaynakça kısmında mutlaka belirtmeliyiz. Bilimsel araştırmalarda kullanılabilecek en güvenilir kaynak internettir. 5 6 İnternet’ten edindiğimiz her bilgi kesinlikle doğrudur. Araştırmamızın sonunda kaynakça kısmına yer vermezsek emek hırsızlığı yapmış oluruz. 7 8 2 5 7 3 6 1, 5, 8 2, 3, 4, 6, 7 4. ÜNİTE www.sadikuygun.com.tr 108 BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM ETKİNLİK 31 Sanal Ortamda Güvenlik Aşağıdaki bilgi kartlarından sanal ortamın güvenirliği ile ilgili dikkat edilmesi gereken doğru ifadelerin numarasını zarfın üzerine yazınız. Sanal Ortamın Güvenirliği 1 4 7 2 5 8 3 6 9 Bilginin kaynağını araştırıp sorgulamalıyız. Her adresten gelen maili önem taşıdığından açmalıyız. Zamanımızın çoğunu internet başında geçire- rek değerlendirmeliyiz. Tanımadığımız kişilerle arkadaş olmamalıyız. İnternette güvenli oldu- ğundan emin olmadığımız sitelerde kişisel bilgilerimi- zi paylaşmamalıyız. Rahatsız olduğumuz bir durumu ailemizden saklamalıyız. Bilginin kaynağının gü- venilir olduğundan emin olmadan herhangi bir işlem yapmamalıyız. Herkese güvenmeli ve arkadaş olmalıyız. Sanal ortamda alışverişi ailemizin bilgisi dışında yapmalıyız. 1, 2, 3, 5 4. ÜNİTE 109 BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5 SPOTLU SORU BANKASI ETKİNLİK 32 Sanal Ortamda Güvenlik ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ 1 Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri doldurunuz. 2 Aşağıdaki metni okuyarak metinle ilgili soruları yanıtlayınız. İnternet bankacılığında adres satırının https:// ile başladığından emin olunmalıdır. Şifre/parola girişi için bir sanal klavye kullanım imkânı varsa mutlaka tercih edilmelidir. Birçok bankanın SMS mesajları ile şifre gön- derimini dikkate alarak mutlaka GSM numarası güncel tutulmalıdır. Bankaların güvenliğe dair uyarıları mut- laka dikkatle okunmalı ve uygulanmalıdır. En geç üç ayda bir, banka zorlamasa bile şifre güncellenmelidir. Doğum tarihi, şehir plaka numarası gibi tahmin edilebilir şifreler verilmemelidir. Şifre sistemi destekliyorsa şifrelerde büyük harf, küçük harf, rakam, sembol karışımı kullanılmalıdır. Eğer ticari işletme değilseniz EFT, havale işlemi gibi hesaptan para çıkışına imkân verecek hesap işlemleri için mutlaka sınırlamalar getirilme- lidir. Örneğin, EFT işlemleri için günlük 1000 lira limit belirlemesi gibi kişiselleştirmeler yapılmalıdır. İnternet bankacılığından çıkışta [x] ile sayfayı kapatmak yerine 'güvenli çıkış' tercih edilmelidir. a) Bu parçaya bir başlık verilmek istenirse hangi başlığı kullanırsınız? ......................................................................................................................................................................... b) İnternet bankacılığı dolandırıcılığına karşı ne gibi önlemler alınmalıdır? Yazınız. ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... YARARLARI ZARARLARI İNTERNET KULLANIMI • Bilgiye ulaşmayı kolaylaştırır. • Gidip göremediğimiz yerler hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlar. • Film, müzik ve videolar sayesinde eğlenceli vakit geçirmemizi sağlar. • Bilgiye ulaşmada ve görsel iletişimi sağlamada en hızlı araçtır. • İnsanların ve ülkelerin birbirine yakınlaşmasını sağlar. Öğrenci yorumu • Sanal klavye tercih edilmelidir. • GSM numarası güncel tutulmalıdır. • Bankaların güvenlik uyarıları dikkatle okunmalıdır. • Şifremiz kolay tahmin edilebilir nitelikte olmamalıdır. • Hesaptan para çıkışlarına sınırlama getirilmelidir. • Gereğinden fazla kullanıldığında zaman kaybına yol açar. • Zararlı siteler çocukların ve gençlerin ruh sağlığının bozulmasına yol açar. • Kötü niyetli insanların başka insanları kandırmalarına ve dolandırmalarına yol açabilir. • Aile içinde paylaşımın azalmasına yol açar. • İnternet üzerinden oynanan oyunlar çocukların boşa zaman harcamalarına ve şiddete yönelmelerine sebep olur.