UYGUN - SPOTLU SORU BANKASI - FEN BİLİMLERİ 6. SINIF

197 UYGUN FEN BİLİMLERİ 6 SPOTLU SORU BANKASI ETKİNLİK YANIT ANAHTARI 4. ÜNİTE www.sadikuygun.com.tr 94 Maddenin Tanecikli Yapısı MADDE VE ISI ETKİNLİK 17 Ateş ve ses birer madde örneğidir. Maddenin boşlukta kapladığı yere kütle denir. Katı maddeler sıkıştırılamaz. Kütle ve hacim maddelerin ortak özelliğidir. Sadece katı tanecikler titreşim hareketi yapar. Maddenin gaz hâli, madde taneciklerinin en düzensiz olduğu hâldir. Gazların belirli bir hacmi ve şekli yoktur. Katı hâldeki maddeler belirli bir şekle ve hacme sahiptir. Sıvı hâl, tanecikler arası boşluğun en fazla olduğu hâldir. Sıvı ve gazlar akışkandır. 1 Aşağıdaki ifadelerin başına doğru ise "D", yanlış ise "Y" yazınız. ilginç bilgiler köşesi Sıvıların akışkan olduğunu hep birlikte öğrenmiştik peki ama kapağı açık ağzına kadar su dolu bir şişedeki suyu ters çevirdiğimizde suyun dökülmemesi mümkün müdür? Hadi deneyelim. Malzemeler Deney Sonucu Dikkat: Şişeye taşma seviyesi- ne kadar su doldurun. Şişenin ağzına pinpon topunu koyalım ve şişeyi ters çevirelim. Sıvı döküldü Sıvı dökülemedi Ağzına kadar su dolu şişe Pinpon topu Y Y Y Y D D D D D D 4. ÜNİTE 95 Maddenin Tanecikli Yapısı MADDE VE ISI UYGUNFENBİLİMLERİ 6SPOTLUSORUBANKASI ETKİNLİK 18 1 Cümlelerdeki boşlukları verilen sözcüklerle uygun şekilde tamamlayınız. donma titreşim buharlaşma dönme hacmi gaz şekli katı taneciklerden kütlesi Su, yağ gibi maddelerin belirli bir ....................... yoktur. a Sıvı maddenin ısı alarak gaz hâle geçmesine .............................. denir. f Suyun ısı kaybederek buza dönüşmesi ....................... olayına örnektir. g Tüm maddeler .................................. oluşmuştur. h Tüm maddelerin tanecikleri ....................... hareketi yapar. b ....................... hâldeki bir madde belirli şekle sahiptir. c Tanecikler arasındaki çekim kuvveti ....................... hâlinde en azdır. d Katı tanecikler öteleme ve ....................... hareketi yapamaz. e 2 Verilen özelliklerin numarasını ilgili olduğu sepete yazınız. Katı sepeti Sıvı sepeti Gaz sepeti Maddenin en düzensiz hâlidir. 1 Konulduğu kabın doldurduğu kısmının şeklini alır. 2 Tanecikler arası boşluğu en azdır. 3 Tanecikler arası çekim kuvveti yok denecek kadar azdır. 4 Belirli bir şekli yoktur. Belirli bir hacmi vardır. 5 Tanecikler sadece titreşim hareketi yapar. 6 Sıkıştırılabilirler. 7 Konulduğu kabın hacmini tamamen kaplar. 8 Belirli bir şekle sahiptir. 9 Sıkıştırılamayan akışkan bir maddedir. 10 şekli titreşim Katı gaz dönme buharlaşma donma taneciklerden 3, 6, 9 2, 5, 10 1, 4, 7, 8 4. ÜNİTE www.sadikuygun.com.tr 100 MADDE VE ISI ETKİNLİK 19 Yoğunluk 1 Aşağıdaki ifadeler doğru ise "D", yanlış ise "Y" yazınız. Yumurta Neden Yüzüyor? Tuz yardımıyla su tabanına çökmüş bir yumurtayı yüzdürmek müm- kün müdür? ilginç bilgiler köşesi Nasıl Uyguluyoruz? 1. Bardaklara eşit miktarda su doldurup ve bardakları her birime yumurtaları yavaşça bırakalım ve yumurtaların konumlarını göz- lemleyelim. 2. Bardaklardaki yumurtalardan birini çıkaralım ve bardaktaki suya üç yemek kaşığı tuz ilave edip karıştıralım. Yumurtayı kabın içine atıp ve gözlemleyelim. Sonuç 1. Su dolu bardağa tuz ilave edildiğinde yumurtanın konumu nasıl değişti? Peki bu değişimin nedeni nedir? Açıklayınız. .................................................................................................................. .................................................................................................................. • 2 adet cam bardak • 2 yumurta • Tuz • Yemek kaşığı • Su Malzemeler Yoğunluk, kütle / hacim formülünden hesaplanır. Yoğunluk birimi g/cm 3 tür. Bir maddenin yoğunluğunu bulmak için kütlesini bilmek yeterlidir. Buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan küçüktür. Yoğunluk, madde miktarı arttıkça artar. Yoğunluk, ayırt edici bir özelliktir. Düzgün bir şekli olmayan cisimlerin yoğunluğu hesaplanamaz. Eşit hacimli iki cisimden kütlesi büyük olanın yoğunluğu da büyüktür. D Y D Y D D Y D Tuzlu sudaki yumurta yüzdü. Bunun sebebi ise tuzun suyun yoğunluğunu artırmasıdır. 4. ÜNİTE 101 MADDE VE ISI UYGUNFENBİLİMLERİ 6SPOTLUSORUBANKASI ETKİNLİK 20 Yoğunluk 1 Aşağıda verilen ölçüm sonuçlarına göre cisimlerin yoğunlukları hesaplayınız. 2 Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız. Kütle .............................. ile ölçülür. 1. Hacim .............................. har ile gösterilir. 6. Kütle birimi .............................. dır. 7. Birbirine karışmayan sıvılardan yoğunluğu .............................. olan altta kalır. 9. Yoğunluk .............................. hacme oranı ile bulunur. 8. Su buza dönüştüğünde yoğunluğu .............................. . 10. Aynı sıcaklıktaki bir bardak su ile bir sürahi suyun yoğunluğu .............................. 2. Belli bir geometrik şekli olmayan cisimlerin hacmi ...................................... kullanılarak bulunur. 3. Hacim birimi .............................. olabilir. 4. Kütle .............................. har ile gösterilir. 5. Yoğunluk= ....................................... 4 cm 2 cm 3 cm Tahta blok Tahta blok Yoğunluk= ...................................... 500 g 30 cm 3 10 cm 3 cm 3 aynı V kütle eşit kollu terazi m kilogram azalır büyük dereceli silindir eşittir farklı eşit kollu terazi eşittir dereceli silindir cm 3 m V kilogram kütlenin büyük azalır 500 g 20 cm 3 = 25 g/cm 3 m = 240 g V = a . b . c 2 . 3 . 4 = 24 cm 3 240 g 24 cm 3 = 10 g/cm 3