UYGUN - PRATİK DEFTER - TÜRKÇE 6. SINIF

4. BÖLÜM: PARÇADA ANLAM www.sadikuygun.com.tr 98 4. Betimleyici Anlatım Betimleme, sözcüklerle resim çizme sanatına verilen isimdir. Bu anlatım tekniğinde varlıkların belirgin özellikleri tanıtılıp okurun gözünün önünde bunları canlandırması beklenir. Betimlemede esas olan görselliktir. Bu nedenle gözle algılanan renk ve biçim ayrıntılarına büyük yer verilir. Örnek: Mağaranın ağzında büyük ağabeyim elinde kazma, orta ağabeyim kürek, küçük olanı da sönük bir gaz lambası ile beklerdi. Mağaranın içi uzun bir dehlize benzer, etrafta birtakım acayip şeyler varmış gibi görünür; durmadan tepeden damla damla su sızar, yer daima ıslak olurdu. Ben, mağaranın kapısında bir ayağım içeride, bir ayağım dışarıda beklerdim. Güneş, ağaçlardaki eriklerin üzerine ışıldadı. • Bazı bilim adamları anlaşılmaz bir Türkçe ile yazıyorlar. Üstelik bunlar, edebiyatçı olmadıklarını ileri sürerek hoş görülmelerini de istiyorlar. Ama bu, mazeret olamaz. Çünkü bizim onlardan istediğimiz; duygu ve düşüncelerini düzgün bir dille yazmalarıdır. Bunun için de sanatçı olmaya gerek yoktur. Her insan ana dilini hatasız kullanacak ölçüde bilmelidir bence. Anlatım biçimi: ………………………………………………………………………………….. • Kapıda yaşlı bir adam belirdi. Üzerinde biraz eski, açık mavi bir takım elbise vardı. Ceketin üst cebinde üçgen şeklinde kıvrılmış mendil, kravatıyla aynı renkteydi. Yer yer ağarmış saçlarını sol tarafa yatırmış, hâlâ siyahlığını koruyan bıyıklarını üst dudağının üzerini kapatacak şekilde bırakmış. Ayağında yıllar önce gençlerin oldukça rağbet ettiği ucu sivri ucu küt biçimli ayakkabılar vardı. Anlatım biçimi: ………………………………………………………………………………….. • Çok eski çağlardan beri söylenegelen, kaynağı ve ilk söyleyeni belli olmadığı halde yüzyıllar boyunca halkın benimseyerek sonraki kuşaklara aktardığı, genellikle olağanüstü olayları, kişileri ve konuları işleyen kurmaca öykülere efsane denilmektedir. Bu tanım, efsanenin özelliklerini de içinde barındıran kapsamlı bir tanımdır. Tanımdan anlaşıldığı üzere, sözlü edebiyat ürünü olan efsanelerin kaynağı belli değildir ve efsaneler dilden dile aktarılarak bugüne kadar gelmiştir. Efsanelerin en belirgin özelliği, ha- yal ürünü (kurmaca) olmaları ve olağanüstü (gerçek dışı) konu ve kişileri içermeleridir. Anlatım biçimi: ………………………………………………………………………………….. • On altıncı katta asansörden indik. Bana odayı gösterecek çocuğun peşinden yürüyordum. Çocuk kısa bir koridoru geçti, bir odanın önünde durdu. Ben de durdum. Kapıyı açtı, içeri girdik. Perdeler sıkı sı- kıya kapalı. Çocuk perdeleri açıp dışarıyı göstermek istedi. Engel oldum. Lambaları yaktı. Banyonun kapısını açtı. Bir şey isteyip istemediğimi sordu. İstemediğimi söyledim. Bahşişini verdim, gitti. Anlatım biçimi: ………………………………………………………………………………….. 75 Aşağıda verilen metinlerde kullanılan anlatım tekniklerini yazınız. Betimleyici anlatım Açıklayıcı anlatım Öyküleyici anlatım Tartışmacı anlatım