UYGUN FASİKÜL - 5. SINIF TÜRKÇE

Genellikle iki veya daha fazla sözcüğün çoğunlukla gerçek anlamından uzaklaşarak oluştur- duğu kalıplaşmış söz gruplarına ............................ denir. • Etekleri zil çalmak ➜ Çok sevinmek, alınan sevinçli bir haber üzerine heyecana kapılmak Deyimlerin Özellikleri Deyimler kalıplaşmış söz gruplarıdır. Deyimle- ri oluşturan sözcüklerin yerine başka sözcük- ler kullanılamaz ya da sözcüklerin yeri değişti- rilemez. Örneğin: “İpe un sermek” deyimini “Sermek ipe un” şeklinde söyleyemeyiz. Deyimler zıt anlamlı olabilir. Örneğin: “Ayağı alışmak” (bir yere gidip gelme alışkanlığı kazanmak) “Ayağını çekmek” (daha önce gittiği bir yere uğramaz olmak) Deyimler genellikle mecaz anlamlıdır. Örneğin: “Gözüne girmek”, “dananın kuyruğu kopmak”. Söyleyeni belli değildir. Buna “anonim” denir. Deyimler genellikle “-mek/-mak” mastar ekini alırlar. Ancak cümle şeklinde olan deyimler de vardır. Örneğin: “Gözleri dolmak”, “Armut piş, ağzıma düş.” Bir durum ya da özellik ifade eder. Örneğin: “Küplere binmek” deyimi “öfkelen- mek” durumunu ifade eder. Öğüt içermez. Deyimler yakın anlamlı olabilir. Örneğin: “Pot kırmak”, “çam devirmek” (Farkında olmadan söylenmemesi gereken bir şeyi söylemek). DEYİMLERE ÖRNEKLER • göz kulak olmak • kulak kabartmak • gözden düşmek • .......................................... • .......................................... • .......................................... • etekleri tutuşmak • ağız birliği etmek • burnundan gelmek • ...................................... • ....................................... • ....................................... DEYİMLER deyim 5. Sınıf Türkçe 14